Author
master of educational general psychology, University of Ghom, Ghom, Iran
Abstract
Keywords
از سبک تبیینی[1] بهطور گسترده در پژوهشهای مختلف روانشناختی برای پیشبینی افسردگی استفاده شده است هاجیل و همکاران[2]،1996؛ پترسون و سلیگمن[3]،1984 و سلیگمن،1990. دراقع، نظریه سبک تبیینی چهارچوبی را برای بررسی سازهای خوشبینی و بدبینی[4] ارائه میدهد و بیان میکند که اینها سازههایی هستند که از مفهوم ناتوانی آموخته شده[5] بهره گرفتهاند (سلیگمن، 1990). سبک اسنادی توصیفی است که انسان برای تبیین رویدادهای زندگی استفاده میکند و تفاوت انسانها را در ابعاد (درونی ـ بیرونی)، (پایدار ـ ناپایدار)، (کنترلپذیر ـ کنترلناپذیر) و (کلی ـ اختصاصی) در زمانی که فرد با رویدادهای خوب یا بد زندگی مواجه میشود، منعکس میکند (گوتس چاک[6]،1996؛ پترسون و همکاران، 1995، به نقل از اسمیت و همکاران[7]،2000. از دیدگاه کرسینی[8] (1999) نظریهپردازان اسنادی به تعبیر و توجیه دنیای پیرامون خود گرایش دارند، تا بتوانند کنترل بیشتری بر آن داشته باشند (بروین[9]، 1376).
بهطور کلی، بررسیها نشان دادهاند که تفسیرهای اسنادی در پذیرش مسؤولیت اعمال خود یا انداختن مسؤولیت به گردن دیگران نقش تعیینکنندهای دارند (هاروی و اسمیت[10]، 1977).
از سوی دیگر، سلامت[11] چه به صورت فردی و چه جمعی، بیتردید از مهمترین ابعاد مسائل حیات انسان است. سلامت، شرطی ضروری برای ایفای نقشهای اجتماعی است و همة انسانها در صورتی میتوانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آنها را سالم بداند.
از نظر تالکوت پارسونز، کسی که بیمار میشود ضمن اینکه از برعهده گرفتن مسؤولیت ناتوانی خود، به علت خارج از کنترل بودن آن، معاف میشود، از انجام تعهدات و الزامات اجتماعی نیز معذور است. ناتوانی به عنوان یک بیماری، مشروعیتی پدید میآورد که در پناه آن افراد میتوانند از انجام نقش عادی و تعهدات هر روزة خود معاف گردند (سگال[12]، 1976).
درست است که تعاریف مختلفی از مفهوم سلامت مطرح شده، اما پذیرفته شدهترین آنها، تعریف سلامت سازمان بهداشت جهانی[13] است: (حالت رفاه و آسایش کامل روانی، جسمی و اجتماعی است و تنها فقدان بیماری و یا نقص عضو نیست) (محسنی تبریزی، 1376).
گزارش سازمان جهانی بهداشت نشاندهنده آن است که اختلالات روانی 10 درصد بالغان جامعه را گرفتار نموده است (جرج[14]، 2004). در ایران اختلالات روانی 17 درصد؛ در بالغان 21 درصد و در گروه سنی 15 تا 24 سال 6/17 و در دانشجویان 6/15 درصد گزارش شده است (نوربالا، 1380).
برخی مطالعات انجام شده در رابطه با سلامت عمومی، اختلالات روانی را در دانشجویان 75/12 تا 4/30 درصد گزارش کردهاند (نوربالا، 1380 و شریعتی، 1381).
بر اساس مطالعاتی که در اروپا و آمریکا انجام شده است، بین 9 تا 26 درصد زنان و 5 تا 12 درصد مردان در طول زندگی خود یک بیماری افسردهساز عمده دارند و حدود 5/4 تا 3/9 درصد زنان؛ 3/2 تا 2/3 درصد مردان نیز در برههای از زمان به این اختلال دچار هستند (بلکبرن و دیویدسون[15]، 2007 و شریعتی و یونسیان، 1374).
شیوع اضطراب در انگلستان و آمریکا 2 تا 7/4 درصد تخمین زده شده است. در فرامینگهام در 7/26 درصد بیماران مراجعهکننده به پزشک عمومی، اختلال روانپزشکی مشاهده شده است.
گلاس و همکارانش[16] با استفاده از یک لیست علایم سایکوپاتولوژیک در یک درمانگاه پزشکی 27 درصد مراجعان را مبتلا به اضطراب تشخیص دادند (گلد برگ[17]، 1378).
مطالعه انجام گرفته در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نشان داد که حدود 6/8 درصد از کل پذیرفتهشدگان، مشکوک به اختلال روانی بودند و 1/9 و 3/10 درصد از آنها به ترتیب از اختلال در عملکرد اجتماعی و اضطراب رنج میبردند (دستجردی و خزایی، 1382).
مطالعهای دیگر در سنندج نشان داد که سلامت عمومی با جنس، رشته تحصیلی و مدت تحصیل در دانشگاه ارتباط معنیداری دارد و مهمترین عامل استرسزا نگرانی از آینده شغلی است (اسفندیاری، 1378).
مطالعه قبلی انجام شده در دانشگاه شهید بهشتی نشان داد که 6/31 درصد دانشجویان مشکوک بهوجود اختلال بودند (دیباجنیا و بختیاری، 1382).
ورود به دانشگاه مقطع بسیار حساسی در زندگی نیروهای کارآمد و فعال جوان در هر کشوری محسوب میشود و غالباً با تغییرات زیادی در روابط اجتماعی و انسانی آنها همراه است (گلدبرگ، 1378و دستجردی و خزایی، 1382).
در کنار این تغییرات، به انتظارات و نقشهای جدید نیز باید اشاره کرد که همزمان با ورود دانشگاه در دانشجویان شکل میگیرد. قرار گرفتن در چنین اوضاعی، بیشتر اوقات با فشار و نگرانی توام بوده، عملکرد و بازدهی آنها را تحت تاثیر قرار میدهد (شریعتی و یونسیان، 2007؛ دادخواه، 1381).
آشنا نبودن بسیاری از دانشجویان با محیط دانشگاه در بدو ورود، جدایی و دوری از خانواده، عدم علاقه به رشته تحصیلی، ناسازگاری با سایر افراد در محیط زندگی، کافی نبودن امکانات رفاهی و اقتصادی و مشکلاتی نظیر آنها، از جمله شرایطی هستند که میتوانند مشکلات و ناراحتیهای روانی را بهوجود آورند و باعث افت تحصیلی آنها گردند (شریعتی و یونسیان، 2007؛ اوموخودیون[18]، 2003؛ دادخواه، 1381؛ مارگیتیس[19]، 2005).
براساس مطالعات انجام شده، این مشکلات هر ساله در حال افزایش بوده؛ بهگونهای که بسیاری از دانشجویان نمیتوانند از عهده محتوای آموزشی مدرن (دروس دانشگاهی) برآمده و یا آنها را در موعد مقرر به اتمام رسانند (ادیب و حاج باقری، 2008).
بهنظر میرسد که افزایش مراجعه دانشجویان به مراکز مشاوره دانشجویی در سالهای اخیر مؤید وجود استرسها و مشکلات روانی، اجتماعی و تحصیلی روزافزون در آنهاست.
بنابراین، در صورت عدم مداخله و ارائه مشاوره، سلامت دانشجویان به مخاطره افتاده و باعث افت تحصیلی و هدر رفتن نیروی انسانی جوان و فعال جامعه میگردد (شریعتی و یونسیان، 2007 و گیونس و تجیا[20]، 2002).
هدف کلی در تحقیق حاضر، بررسی رابطه سلامت عمومی و سبکهای اسنادی و مقایسه آن در دانشجویان دختر و پسر سال اول و آخر دانشگاه در رشتههای مختلف بوده است و با توجه به این هدف فرضیههای زیر بررسی شد:
1- بین سبکهای اسنادی و سلامت عمومی دانشجویان رابطه وجود دارد.
2- بین سبکهای اسنادی دانشجویان سال اول و سال آخر دانشگاه تفاوت وجود دارد.
3- بین سطح سلامت عمومی دانشجویان سال اول و سال آخر دانشگاه تفاوت وجود دارد.
4- بین سبکهای اسنادی دانشجویان رشتههای مختلف تحصیلی تفاوت وجود دارد.
5- بین سطح سلامت عمومی دانشجویان رشتههای مختلف تحصیلی تفاوت وجود دارد.
6- سبکهای اسنادی دانشجویان دختر و پسر متفاوت است.
7- سطح سلامت عمومی دانشجویان دختر و پسر متفاوت است.
روش پژوهش
در پژوهش حاضر از روش علّی مقایسهای استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه آن کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری در سال تحصیلی 88-89 بودهاند که به صورت تصادفی خوشهای از آنها نمونهگیری شد؛ به این صورت که از رشتههای علوم انسانی به صورت تصادفی رشته روانشناسی از رشتههای علوم پایه و فنی مهندسی رشته کامپیوتر و از رشتههای علوم پزشکی رشته پرستاری مطالعه شدند و از هر کدام از رشتهها به صورت تصادفی دو مقطع سال اول و سال آخر انتخاب و از لحاظ جنسیت نیز تفکیک گردیدند. تعداد دانشجویان شرکتکننده در آزمون مجموعاً 288 نفر بوده است (جدول 1). ابزار پژوهش شامل سؤالهای آزمون تستی ـ تشریحی ASQ (سبکهای اسنادی سلیگمن) و آزمون GHQ (آزمون سلامت عمومی) بهصورت تستی بود که به آزمودنیها ارائه گردید و از آنها خواسته شد که ابتدا به آزمون ASQ و سپس به آزمون GHQ پاسخ دهند، در پایان، نتایج حاصل از آزمونها در گروههای چندگانه با هم مقایسه شد. شایان ذکر است که پس از انتخاب گروههای مورد هدف برای رعایت اخلاق پژوهشی و رعایت حقوق آزمودنیها از آنان خواسته شد تا در صورتی که مایل نیستند در تکمیل پرسشنامهها شرکت نکنند و توضیح داده شد که دادهها محرمانه و پرسشنامهها بدون نام است. نتایج حاصله به تفکیک رشته، سنوات تحصیل در دانشگاه و جنسیت به کمک نرم افزار SPSS ویرایش 18 تجزیه و تحلیل گردید.
جدول 1. نمونه آماری به تفکیک جنسیت، سال ورود و رشته
|
|
دختر |
پسر |
سال اول |
سال آخر |
رشته کامپیوتر |
رشته پرستاری |
رشته روانشناسی |
|
نفر |
132 |
156 |
118 |
170 |
85 |
95 |
108 |
|
کل |
288 |
288 |
288 |
||||
ابزار پژوهش
پرسشنامه سلامت عمومی :(GHQ)
در پژوهش حاضر از فرم 28 سؤالی آن استفاده شده است. این فرم توسط گلدبرگ و هیلر در سال 1979 ساخته شده است و برای سرند کردن اولیه احتمال وجود اختلال روانی در جمعیت عمومی و بزرگسال بهکار میرود. تقوی ضریب آلفای کرونباخ را برای کل جامعه ایرانی 90/0 و روایی مقیاسها را 55/0 گزارش نموده است (بهرامی و رضوان؛ 2007).
برای تجزیه و تحلیل یافتهها از روشهای آماری همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون چندگانه استفاده شد. همبستگی بین نمرۀ کل و چهار مقیاس علایم جسمانی، اضطراب، کارکرد اجتماعی و افسردگی به ترتیب برابر 80/0، 88/0، 65/0 و 79/0 گزارش شده است (مولوی، 2002).
پرسشنامه سبک اسنادی سلیگمن (ASQ):
این پرسشنامه اسنادهای علّی افراد برای پیامدهای مثبت و منفی را در ابعاد کانون علیّت، ثبات و کلی بودن ارزیابی میکند. شکل اصلی این پرسشنامه که سلیگمن و همکاران (1979) آن را ساختهاند، دربردارنده موقعیتهای اسنادی برای پیامدهای مثبت )موفقیت( و منفی (شکست) است.
سلیگمن و همکاران (1979) در بررسی پایایی پرسشنامه سبک اسنادی، ضریب آلفای آن را برای گروههای فرعی پیامد منفی درونی 44/0، پیامد مثبت درونی 30/0، پیامد منفی پایدار 54/0، پیامد منفی کلی 64/0 و پیامد مثبت کلی 58/0 گزارش نمودند.
برای اجرای این پرسشنامه از آزمودنی خواسته میشود تا تصور کند که هر یک از موقعیتها برای وی واقعاً روی داده است و سپس علل مربوط به هر رویداد را در ابعاد درونی ـ بیرونی، پایدار ـ ناپایدار، کنترلپذیر ـ کنترلناپذیر و کلی ـ جزیی ثبت نماید.
در ایران بررسی پایایی درونی این پرسشنامه ضریب آلفای گروههای فرعی پیامد منفی درونی را 75/0، پیامد مثبت درونی 74/0، پیامد منفی پایدار 43/0، پیامد مثبت پایدار 56/0، پیامد منفی کلی73/0 و پیامد مثبت کلی76/0 نشان داد (اسلامیشهر بابکی، 1369).
یافتهها
در این پژوهش تعداد 288 نفر از آنها پرسشنامهها را تکمیل کردند. از این تعداد (46%) دختر و (54%) پسر، (41%) سال اول و (59%) سال آخر و (5/29%) رشته کامپیوتر، (33%) رشته پرستاری و (5/37%) رشته روانشناسی بودند. در مجموع، نمره میانگین سلامت عمومی در کل شرکتکنندگان برابر 4/21 بود.
نتایج حاصل از تحلیل یافتهها:
جدول 2. نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون بین مؤلفههای سبکهای اسنادی ومؤلفههای سلامت عمومی (n=288)
|
|
علائم جسمانی |
اضطراب اختلال خواب |
کارکرد اجتماعی |
علایم افسردگی |
|
درونی بیرونی معنیداری |
09/0- |
09/0 |
01/0- |
02/0 |
|
11/0 |
09/0 |
82/0 |
66/0 |
|
|
کلی اختصاصی معنیداری |
02/0 |
10/0 |
14/0-* |
06/0- |
|
64/0 |
06/0 |
01/0 |
29/0 |
|
|
پایدار ـ ناپایدار معنیداری |
01/0- |
12/0* |
04/0 |
12/0* |
|
82/0 |
03/0 |
41/0 |
03/0 |
|
|
کنترلپذیر ـ کنترلناپذیر معنیداری |
16/0** |
08/0- |
09/0- |
12/0* |
|
00/0 |
15/0 |
10/0 |
03/0 |
در مورد فرضیه اول، بین ابعاد علایم افسردگی و علایم جسمانی با بعد کنترلپذیری همبستگی معکوس وجود داشت (005/0->P). همچنین، بین بعد پایداری ـ ناپایداری و اضطراب اختلال خواب و علایم افسردگی نیز همبستگی از نوع مثبت وجود داشته است (031/0>P). بین کارکرد اجتماعی و بعد کلی ـ اختصاصی (016/0>P) نیز همبستگی وجود داشته است؛ لذا فرضیه اول در این موارد تایید شد. در سایر موارد رابطۀ معناداری بین گروهها مشاهده نشد (جدول 2).
جدول 3. نتایج حاصل از آزمون آماری تحلیل واریانس مقایسه سبکهای اسنادی در سال اول و سال آخر
|
|
|
مجموع مربعات |
درجۀ آزاد |
میانگین مربعات |
F |
معناداری |
اندازۀ اثر |
|
درونی بیرونی |
بین گروهی |
55/43 |
1 |
55/43 |
10/0 |
74/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
44/119938 |
286 |
36/419 |
|
|
|
|
|
کلی اختصاصی |
بین گروهی |
05/4080 |
1 |
05/4080 |
95/8 |
00/0 |
30/0 |
|
درون گروهی |
88/130247 |
286 |
41/455 |
|
|
|
|
|
پایدار- ناپایدار |
بین گروهی |
22/2134 |
1 |
22/2134 |
89/5 |
01/0 |
20/0 |
|
درون گروهی |
77/103591 |
286 |
20/362 |
|
|
|
|
|
کنترل پذیر کنترل ناپذیر |
بین گروهی |
50/760 |
1 |
50/760 |
76/1 |
18/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
44/123155 |
286 |
61/430 |
|
|
|
در مورد فرضیه دوم دانشجویان سال آخر در مجموع شکستها و پیروزیهای خود را بهصورت کلیتر (003/0>P) و ناپایدارتری نسبت به سال اولیها طبقهبندی میکردند (016/0>P)؛ یعنی سال تحصیلی 30 درصد واریانس نمرههای کلی اختصاصی و 20 درصد از نمرههای مربوط به پایداری را تبیین میکند. لذا فرضیه دوم در بعد پایدار ـ ناپایدار تایید شد (جدول 3).
جدول 4. نتایج حاصل از آزمون آماری تحلیل واریانس مربوط به مقایسۀ مؤلفههای سلامت عمومی بین دانشجویان
سال اول و سال آخر دانشگاه
|
|
|
مجموع مربعات |
درجۀ آزاد |
میانگین مربعات |
F |
معناداری |
اندازۀ اثر |
|
علایم جسمانی |
بین گروهی |
88/0 |
1 |
88/0 |
10/0 |
75/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
11/2535 |
286 |
86/8 |
|
|
|
|
|
اضطراب اختلال خواب |
بین گروهی |
05/20 |
1 |
05/20 |
54/1 |
21/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
22/3709 |
286 |
96/12 |
|
|
|
|
|
کارکرد اجتماعی |
بین گروهی |
00/8 |
1 |
00/8 |
87/0 |
35/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
44/2618 |
286 |
15/9 |
|
|
|
|
|
علایم افسردگی |
بین گروهی |
22/14 |
1 |
22/14 |
11/1 |
29/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
55/3633 |
286 |
70/12 |
|
|
|
در مورد فرضیه سوم بین دانشجویان سال اول و سال آخر از نظر سلامت عمومی تفاوت معنیداری مشاهده نشد، بنابراین، فرض سوم تایید نشد (جدول 4).
جدول 5. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس مقایسه سبکهای اسنادی در دانشجویان رشتههای مختلف
|
|
مجموع مربعات |
درجه آزادی |
میانگین مربعات |
F |
معناداری |
اندازۀ اثر |
|
درونی بیرونی |
38/1219 |
2 |
69/609 |
46/1 |
23/0 |
01/0 |
|
کلی اختصاصی |
45/8279 |
2 |
22/4486 |
20/10 |
00/0 |
07/0 |
|
پایدار ناپایدار |
928/888 |
2 |
46/444 |
20/1 |
30/0 |
01/0 |
|
کنترلپذیر ـ کنترلناپذیر |
23/1011 |
2 |
61/505 |
17/1 |
31/0 |
01/0 |
در مورد فرضیه چهارم، دانشجویان گرایشهای فنی و مهندسی در بعد کلی ـ اختصاصی با دانشجویان دیگر رشتهها متفاوت بودند (0001/0>P) بنابراین، فرض چهارم در مورد دانشجویان فنی و مهندسی در بعد کلی اختصاصی تایید شد و مشخص گردید رشته 7 درصد نمرههای بعد کلی اختصاصی سبکهای اسنادی دانشجویان را تبیین میکند (جدول 5).
جدول 6. نتایج حاصل ازآزمون تحلیل واریانس مقایسۀ دانشجویان رشتههای مختلف در ابعاد سلامت عمومی
|
|
مجموع مربعات |
درجه آزادی |
میانگین مربعات |
F |
معناداری |
اندازۀ اثر |
|
علایم جسمانی |
92/30 |
2 |
46/15 |
75/1 |
17/0 |
01/0 |
|
اضطراب اختلال خواب |
42/57 |
2 |
71/28 |
22/2 |
11/0 |
01/0 |
|
کارکرد اجتماعی |
20/26 |
2 |
10/13 |
43/1 |
24/0 |
01/0 |
|
علایم افسردگی |
69/24 |
2 |
34/12 |
97/0 |
38/0 |
00/0 |
در مورد فرضیه پنجم، بین رشتههای مختلف تفاوت معنیداری از لحاظ سلامت عمومی مشاهده نشد، بنابراین، فرض پنجم تایید نشد (جدول 6).
جدول 7. نتایج حاصل از آزمون آماری تحلیل واریانس مقایسۀ سبکهای اسنادی دانشجویان دختر و پسر
|
|
|
مجموع مربعات |
درجۀ آزاد |
میانگین مربعات |
F |
معناداری |
اندازۀ اثر |
|
درونی بیرونی |
بین گروهی |
03/358 |
1 |
03/358 |
85/0 |
35/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
96/119623 |
286 |
26/418 |
|
|
|
|
|
کلی اختصاصی |
بین گروهی |
95/71 |
1 |
95/71 |
15/0 |
69/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
99/134255 |
286 |
42/469 |
|
|
|
|
|
پایدار-ناپایدار |
بین گروهی |
42/67 |
1 |
42/67 |
18/0 |
67/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
57/105658 |
286 |
43/369 |
|
|
|
|
|
کنترل پذیر کنترل ناپذیر |
بین گروهی |
49/2 |
1 |
49/2 |
00/0 |
94/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
44/123913 |
286 |
26/433 |
|
|
|
در مورد فرضیه ششم، بین دختران و پسران در مقیاسهای درونی ـ بیرونی، کلی، اختصاصی، پایدار، ناپایدار و کنترلپذیری تفاوت معنیداری مشاهده نشد و فرضیه ششم تایید نشد (جدول 7).
جدول 8 .نتایج حاصل از آزمون آماری تحلیل واریانس مقایسۀ سلامت عمومی دانشجویان دختر و پسر
|
|
|
مجموع مربعات |
درجۀ آزاد |
میانگین مربعات |
F |
معناداری |
اندازۀ اثر |
|
علایم جسمانی |
بین گروهی |
23/167 |
1 |
23/167 |
19/20 |
00/0 |
07/0 |
|
درون گروهی |
76/2368 |
286 |
28/8 |
|
|
|
|
|
اضطراب اختلال خواب |
بین گروهی |
78/79 |
1 |
78/79 |
25/6 |
01/0 |
02/0 |
|
درون گروهی |
49/3649 |
286 |
76/12 |
|
|
|
|
|
کارکرد اجتماعی |
بین گروهی |
80/13 |
1 |
80/13 |
51/1 |
22/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
63/2612 |
286 |
13/9 |
|
|
|
|
|
علایم افسردگی |
بین گروهی |
03/1 |
1 |
03/1 |
08/0 |
77/0 |
00/0 |
|
درون گروهی |
74/3646 |
286 |
75/12 |
|
|
|
در مورد فرضیه هفتم نیز دختران نسبت به پسران در مقیاس علایم جسمانی (0001/0>P) و اضطراب و اختلال خواب نمره بیشتری کسب کردند (013/0>P)؛ یعنی 7 درصد واریانس نمرههای علایم جسمانی و 2 درصد از نمرههای مربوط به اختلال خواب را جنسیت تعیین میکند.
بنابراین، فرض هفتم در موارد علایم جسمانی و اضطراب اختلال خواب تایید شد (جدول 8).
بحث و نتیجهگیری
در مورد فرضیه اول: تحقیقات مشابهی بر روی دانشآموزان دبیرستانی نشان داد که سبک اسنادی درونی ـ بیرونی با سلامت عمومی رابطه مستقیم دارد (معتمدی شارک و افروز، 1386). پژوهش حاضر نتایج حاصل از پژوهشهای قبلی را تایید نکرد، اما ارتباط بین ابعاد دیگر سلامت عمومی و سبکهای اسنادی را آشکار ساخت.
در مورد فرضیه دوم: مشخص شد دانشجویان سال آخر شکستها و پیروزیهای خود را بهصورت کلیتر و ناپایدارتری توجیه میکنند.
در مورد فرضیه سوم: بین دانشجویان سال اول و آخر تفاوت معنیداری مشاهده نشد.
در مورد فرضیه چهارم: در بعد کلی اختصاصی آزمون سبکهای اسنادی سلیگمن بین دانشجویان رشتههای مختلف تفاوت معنیدار مشاهده گردید.
همچنین، استفاده از تست توکی برای پیگیری نشان داد دانشجویان رشتههای فنی مهندسی موفقیتها و شکستهای خود را به عوامل اختصاصیتری اسناد داده بودند.
رجبی و شهنی ییلاق (1384) در پژوهشی بر روی دانشآموزان دبیرستانی تفاوت معنیداری را بین رشتههای ریاضی و تجربی مشاهده نکردند.
پژوهش حاظر نتایج حاصل از پژوهش پیشین بر روی دانشآموزان را تایید نکرد.
در مورد فرضیه پنجم: در هیچ یک از خرده مقیاسهای آزمون سلامت عمومی بین دانشجویان رشتههای مختلف تفاوت معنیدار مشاهده نگردید.
در مورد فرضیه ششم: بین دختران و پسران در هیچ کدام از مقیاسهای سبکهای اسنادی تفاوت معنیداری مشاهده نشد.
در رابطه با تفاوتهای جنسیتی بین زنان و مردان در سبکهای اسنادی گرین برگ و مکلاهین[21] (1998) دریافتند که زنان در سبک تبیینی، با مردان متفاوت نیستند. بانس و پترسون[22] (1997) گزارش نمودند که بین زنان و مردان در پرسشنامه سبک اسنادی ASQ برای رویدادهای مثبت و منفی تفاوت دیده نمیشود. مالینکوس و همکاران[23] (1996) در مطالعهای به این نتیجه دست یافتند که پسرها خوشبینتر از دخترها هستند. همچنین، در رویدادهای منفی دخترها نسبت به پسرها بهطور معنیداری بدبینتر هستند و در گروههای سنی 13 تا 17سال رویدادهای مثبت و منفی بهطور معنیداری متفاوتند و 16 سالهها کمترین خوشبینی و بیشترین بدبینی را گزارش نمودند. افزون بر این، تعامل معنیدار بین سن و جنسیت برای رویدادهای مثبت و منفی دیده نشد. در مقابل، در پژوهشی نولن و همکاران[24]، (1991) دریافتند که پسرها در سنین اولیه، نسبت به دخترها بیشتر نشانههای افسردگی و سبک تبیینی ناسازگارانه را نشان دادند.
هال و اسمیت[25]، (1999) در مطالعهای بر روی سبک تبیینی معلمان گزارش نمودند که جنسیت و سوابق تدریس ممکن است بر سبک تبیینی اثر بگذارد. همچنین، آنها دریافتند که در سبک تبیینی افراد بزرگسال نسبت به افراد جوانتر تفاوتهای جنسیتی وجود دارد. افزون بر این، پسرها نسبت به دخترهای نوجوان خوشبینتر بودند و زنان با سبک تبیینی بدبینانه رضایت شغلی کمتری را تجربه کردند. در مطالعهای دیگر هال و همکاران[26]، (2000) دریافتند که مردان و زنان در پرسشنامه ASQ با توجه به رویدادهای منفی و مثبت و کل رویدادها تفاوت ندارند. در تحقیقی در شهر اهواز که رجبی و شهنی ییلاق، (1384) بر روی دانشآموزان دبیرستانی انجام دادند، در مجموع، دختران دبیرستانی سبک تبیینی خوشبینانهتری را نسبت به پسران گزارش کرده بودند.
در مورد فرضیه هفتم: در خرده مقیاسهای علایم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب آزمون سلامت عمومی بین دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنیدار مشاهده گردید. بین سطح سلامت عمومی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تفاوت وجود دارد؛ به عبارت دیگر، دانشجویان دختر علایم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب بیشتری را گزارش کردهاند.
نتیجهگیری: در مجموع، وجود رابطه بین برآورد کلیتر و کارکرد اجتماعی پایینتر در کل دانشجویان مشهود است، بین اسنادهای پایدار و افسردگی و اضطراب بالاتر و بین احساس کنترل بیشتر و کاهش افسردگی و علایم جسمانی نیز رابطه مستقیم وجود دارد. از جنبه سنوات تحصیل در دانشگاه دانشجویان سال آخر اسنادهای کلیتر و ناپایدارتری دارند. از دیدگاه تفاوت بین رشتهها، دانشجویان رشته فنی مهندسی اسنادهای اختصاصیتری داشتند. از لحاظ جنسیت بین دانشجویان دختر و پسراز لحاظ سبکهای اسنادی تفاوت معنیداری و جود ندارد؛ اما در عین حال، دختران اضطراب و اختلال خواب بیشتری را گزارش میدهند.
[1] explanatory style
[2] Hjelle & etal
[3] Peterson & Seligman
[4] optimism and pessimism
[5] learned Helplessness
[6] Gottschalk
[7] Smith & etal
[8] Corsini
[9] Bervin
[10] Harvey & Smith
[11] helth
[12] Segall
[13] World Health Organization (WHO)
[14] George
[15] Blackburn & Davidson
[16] Glass & etal
[17] Goldberg
[18] Omokhodion
[19] Margitics
[20]Givens & Tjia
[21] Greenberger & Mclaughlin
[22] Bunce & Peterson
[23] Malinchoc & etal
[24]Nolen & etal
[25] Hall & Smith
[26] Hall & etal
)