پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

تشخیص قصد رفتار با پیش فرض بی گناهی: زیربنای روان شناختی اصل حقوقی برائت

ابراهیم احمدی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 109-122

https://doi.org/10.22108/cbs.2021.124631.1438

چکیده

هنگامی که یک رفتار به دو پیامد می انجامد که یکی از آنها خوب و دیگری بد است، از کجا می فهمیم که کدام پیامد، عمدی و کدام غیرعمدی بوده است؟ با هدف شناسایی سازوکار تشخیص قصد رفتار و در یک طرح آزمایشی، 132 کودک ... بیشتر هنگامی که یک رفتار به دو پیامد می انجامد که یکی از آنها خوب و دیگری بد است، از کجا می فهمیم که کدام پیامد، عمدی و کدام غیرعمدی بوده است؟ با هدف شناسایی سازوکار تشخیص قصد رفتار و در یک طرح آزمایشی، 132 کودک (61 دختر) با میانگین سنّی 55 ماه از چهار پیش دبستان منطقۀ دو تهران با روش در دسترس گزینش و با روش تصادفی به سه گروه بی قصد (که چیزی دربارۀ قصد شخصیت داستان به آنها گفته نشد)، قصد خوب (که به آنها گفته شد قصد شخصیت داستان خوب بوده است)، و قصد بد (که به آنها گفته شد قصد شخصیت داستان بد بوده است) گمارده شدند. ابزار پژوهش، شکلی کودکانه از داستان واگن برقی بود که در آن شخصیت داستان رفتاری انجام می داد که یک پیامد خوب و یک پیامد بد داشت و آزمودنی ها باید قضاوت می کردند که: 1) آیا پیامد بد، عمدی بود؟ 2) آیا شخصیت داستان وظیفه داشت آن رفتار را انجام دهد؟ 3) آیا رفتار شخصیت داستان درست بود؟ آزمون های مجذور کای و تحلیل واریانس نشان دادند که در هر سه نوع قضاوت اخلاقی، دو گروه بی قصد و قصد خوب با هم تفاوتی نداشتند اما تفاوت دو گروه بی قصد و قصد بد معنی دار بود. این یافته ها نشان می دهند که آزمودنی ها برای تشخیص قصد رفتار از پیش فرض بی گناهی یا همان اصل برائت سود جسته اند، یعنی پیامد خوب رفتار را عمدی و پیامد بد آن را غیرعمدی دیده اند.

پیش‌بینی قضاوت اخلاقی در دانش‌آموزان دختر مدارس ابتدایی عادی و تیزهوش بر اساس ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره

اصغر جعفری؛ هانیه رحمانی؛ مجتبی امیری مجد

دوره 6، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 65-80

https://doi.org/10.22108/cbs.2016.20995

چکیده

پژوهش حاضر برای پیش‌بینی قضاوت اخلاقی دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی عادی و تیزهوش بر اساس ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره انجام شد. روش پژوهش همبستگی است. 50 دانش‌آموز از مدارس ابتدایی عادی به ... بیشتر پژوهش حاضر برای پیش‌بینی قضاوت اخلاقی دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی عادی و تیزهوش بر اساس ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره انجام شد. روش پژوهش همبستگی است. 50 دانش‌آموز از مدارس ابتدایی عادی به روش تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای و 50 دانش آموز از مدارس ابتدایی تیزهوش به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های ارزش‌های شخصی - خانوادگی، خودپنداره و قضاوت اخلاقی، جمع‌آوری و با ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و zفیشر تحلیل شدند. نتایج نشان داد که ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره، قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان مدارس‌تیزهوش و ارزش‌های مذهبی، مردمی، اقتصادی و دانش می‌توانند قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان ‌تیزهوش را به‌طور معناداری پیش‌بینی ‌کنند (01/0>P). ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره نمی‌توانند قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان مدارس عادی را به‌طور معناداری پیش‌بینی کنند. همچنین نتایج نشان داد که همبستگی ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره با قضاوت اخلاقی بین دانش‌آموزان مدارس تیزهوش و عادی متفاوت است. نتایج، شواهدی را پیشنهاد می‌کند که ارزش‌های شخصی - خانوادگی در قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان تیزهوش تأثیر دارند. بنابراین برای تغییر و اصلاح قضاوت اخلاقی و بهبود فرایند تحوّل استدلال اخلاقی در دانش‌آموزان 12 تا 13 سال، لازم است به کارآمدسازی عملکرد خانواده به‌ویژه ارزش‌ها توجّه شود.

پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 12 (1401)

دوره 11 (1400)

دوره 10 (1399)

دوره 9 (1398)

دوره 8 (1397)

دوره 7 (1396)

دوره 6 (1395)

دوره 5 (1394)

دوره 4 (1393)

دوره 3 (1392)

دوره 2 (1391)

دوره 1 (1390)

کلیدواژه‌ها = قضاوت اخلاقی

تشخیص قصد رفتار با پیش فرض بی گناهی: زیربنای روان شناختی اصل حقوقی برائت

چکیده

پیش‌بینی قضاوت اخلاقی در دانش‌آموزان دختر مدارس ابتدایی عادی و تیزهوش بر اساس ارزش‌های شخصی - خانوادگی و خودپنداره

چکیده