پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

بررسی نقش میانجی‌گری‌ باورهای لذت‌بردن در رابطۀ بین عملکرد خانواده، رضایت از زندگی و افسردگی

ذبیح الله کاوه فارسانی؛ مائده رجایی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 121-140

https://doi.org/10.22108/cbs.2023.134509.1674

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی‌گری‌ باورهای لذت‌بردن در رابطۀ بین عملکرد خانواده، رضایت از زندگی و افسردگی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و معادلات ساختاری و جامعۀ آماری شامل کلیۀ زنان و ... بیشتر هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی‌گری‌ باورهای لذت‌بردن در رابطۀ بین عملکرد خانواده، رضایت از زندگی و افسردگی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و معادلات ساختاری و جامعۀ آماری شامل کلیۀ زنان و مردان متأهل ساکن شهر اصفهان در سال 1401-1400 بودند که از بین آنها 250 نفر ازطریق نمونه‌گیری دردَسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های باورهای لذت‌بردن بریانت (2003)، رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985)، عملکرد خانوادگی موس و موس (2009) و مقیاس افسردگی کرونکه و همکاران (2001) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS23 و AMOS23 و روش‌های همبستگی پیرسون و تحلیل مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج رابطۀ مثبت و معنادار بین عملکرد خانوادگی، رضایت از زندگی و باورهای لذت‌بردن و رابطۀ منفی و معناداری با افسردگی را نشان دادند (001/0p<). همچنین، اثر غیرمستقیم عملکرد خانوادگی با افسردگی ازطریق میانجی‌گری باورهای لذت‌بردن و عملکرد خانوادگی و رضایت از زندگی ازطریق باورهای لذت‌بردن تأیید شد (05/0p<). یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد باورهای لذت‌بردن (لذت‌بردن از تجربیات مثبت) نقش مهمی به‌عنوان یک همبستۀ مهم در پیامدهای روان‌شناختی خانواده‌های ایرانی دارد؛ درنتیجه، می‌توان از یافته‌های این پژوهش برای بهبود مسائل روان‌شناختی زوج‌ها در ایران استفاده کرد.

روابط ساختاری عاطفۀ منفی، نگرش‌های ناکارآمد و افکار اتوماتیک منفی با نشانه‌های افسردگی: نقش میانجی بدتنظیمی هیجان

علی محرابی؛ پروانه محمدخانی؛ بهروز دولتشاهی؛ عباس پورشهباز؛ غلامرضا خیرآبادی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 165-184

https://doi.org/10.22108/cbs.2022.135358.1694

چکیده

برخی متغیرهای مرتبط با آسیب‌پذیری مزاجی (ازقبیل عاطفه‌مندی منفی) و شناختی (مثل نگرش‌های ناکارآمد)، عواملی مهم در ابتلای افراد به اختلال‌های افسردگی شناخته شده‌اند. اخیراً بر نقش بد‌تنظیمی هیجان نیز ... بیشتر برخی متغیرهای مرتبط با آسیب‌پذیری مزاجی (ازقبیل عاطفه‌مندی منفی) و شناختی (مثل نگرش‌های ناکارآمد)، عواملی مهم در ابتلای افراد به اختلال‌های افسردگی شناخته شده‌اند. اخیراً بر نقش بد‌تنظیمی هیجان نیز در ایجاد، تداوم یا تشدید اختلال‌های هیجانی، ازجمله افسردگی تأکید شده است؛ اما جایگاه این سازه در کنار سایر متغیرها و نوع ارتباط آنها با هم، هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی بدتنظیمی هیجان در رابطۀ بین عاطفۀ منفی، نگرش‌های ناکارآمد و افکار اتوماتیک منفی با نشانه‌های افسردگی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی‌ـ‌همبستگی بود و داده‌ها با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شد. جامعۀ آماری پژوهش، افراد عادی داوطلب از شهرهای مرکزی اصفهان و تهران بودند که از میان آنها تعداد 250 نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، پرسشنامه‌های عاطفۀ مثبت و منفی (PANAS)، نگرش‌های ناکارآمد (DAS)، افکار اتوماتیک منفی (ATQ-N)، تنظیم شناختی هیجان (CERQ) و افسردگی بک (BDI-II) بود. نتایج حاصل از مدل‌یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل مفهومی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است و همۀ ضرایب مسیر آن نیز معنادار بود. همچنین، نقش میانجی‌گری بدتنظیمی هیجان در رابطۀ بین عاطفۀ منفی و نگرش‌های ناکارآمد با افکار اتوماتیک منفی و درنهایت نشانه‌های افسردگی تأیید شد. باتوجه‌به نتایج پژوهش، می‌توان گفت که بدتنظیمی هیجان یکی از مکانیسم‌های اثر عاطفۀ منفی و نگرش‌های ناکارآمد بر شدت افکار اتوماتیک منفی و نشانه‌های افسردگی است.

مشکلات رفتاری، اختلال‌های اضطرابی و افسردگی در کودکان و نوجوانان ناشنوای دارای مادرانِ با و بدون خستگی در دورۀ کووید-19

سعید آریاپوران؛ معصومه برادران؛ مهدی عبداله زاده رافی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 129-144

https://doi.org/10.22108/cbs.2021.129057.1544

چکیده

کووید-19 مشکلات روان‌شناختی زیادی را ایجاد کرده است و افراد ناشنوا ازجمله گروه‌های آسیب‌پذیر در زمان شیوع این بیماری هستند. هدف پژوهش حاضرْ مشکلات رفتاری، اختلال‌های اضطرابی و افسردگی در کودکان و نوجوانان ... بیشتر کووید-19 مشکلات روان‌شناختی زیادی را ایجاد کرده است و افراد ناشنوا ازجمله گروه‌های آسیب‌پذیر در زمان شیوع این بیماری هستند. هدف پژوهش حاضرْ مشکلات رفتاری، اختلال‌های اضطرابی و افسردگی در کودکان و نوجوانان ناشنوای دارای مادرانِ با و بدون علائم خستگی در دورۀ کووید-19 بود. روش پژوهش علّی‌ـ‌مقایسه‌ای بود. جامعۀ آماری این پژوهش را کل مادران کودکان و نوجوانان ناشنوای شهرستان قزوین، اراک و ملایر تشکیل دادند. در این پژوهش 87 مادر به‌صورت دردَسترس در پژوهش شرکت کردند. برای گردآوری داده‌ها از مقیاس ارزیابی خستگی، فهرست بازنگری‌شدۀ مشکلات رفتاری، مقیاس اضطراب کودکان اسپنس و سطح 2-مقیاس افسردگی نسخۀ والد/سرپرست استفاده شد. برای مقایسۀ دو گروه از تحلیل واریانس چندمتعیری (مانوا) استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین اختلال‌های اضطرابی (وحشت‌زدگی، اضطراب جدایی، ترس از جراحت فیزیکی، هراس اجتماعی و اضطراب فراگیر) و افسردگی در فرزندان مادران دارای علائم خستگی بیشتر از فرزندان مادران بدون علائم خستگی بود؛ اما بین اختلال‌های رفتاری در دو گروه تفاوت معنادار وجود نداشت. براساس یافته‌ها پیشنهاد می‌شود به نقش خستگی مادران در اختلالات اضطرابی و افسردگی کودکان و نوجوانان ناشنوا توجه شود و راهکارهای روان‌شناختی لازم برای کاهش خستگی مادران به کار گرفته شود.

بررسی اثربخشی درمان ودیعه‌های انسانی(HGT) بر کاهش افسردگی، اضطراب و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه

روح الله کرمی بلداجی؛ اقبال زارعی؛ سید رضا فلاح چای؛ مریم صادقی فرد

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 57-76

https://doi.org/10.22108/cbs.2020.124296.1425

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان ودیعه‌های انسانی(HGT) بر کاهش اضطراب، افسردگی و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه است. روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربی ازنوع پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون، با گروه کنترل به‌همراهِ ... بیشتر هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان ودیعه‌های انسانی(HGT) بر کاهش اضطراب، افسردگی و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه است. روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربی ازنوع پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون، با گروه کنترل به‌همراهِ آزمون پیگیری است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل همۀ زنان مطلقۀ شهر شهرکرد می‌شود. نمونۀ مدنظر، 30 نفر از زنان مطلقه هستند که به‌شیوۀ نمونه‌گیری دردَسترس ازطریق مراجعه به دادگاه‌های خانواده، مراکز مشاوره و یا با مراجعه به خانۀ سلامت انتخاب شده‌اند و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه قرار گرفته‌اند. درمان HGT طی 7 جلسۀ هفتگی انجام شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامۀ اضطراب بک (1990)، پرسشنامۀ افسردگی بک (1978) و پرسشنامۀ عقاید غیرمنطقی جونز (1967) استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس مکرر نشان داد درمان ودیعه‌های انسانی(HGT) بر میزان اضطراب (87/30 = F ، 001/.P<)، افسردگی (38/22 = F ، 001/.P<) و عقاید غیرمنطقی (02/2323 = F ، 001/.P<) زنان مطلقه تأثیرگذار است و توانست افسردگی، اضطراب و افکار غیرمنطقی آنان را به‌طورِ معنی‌داری کاهش دهد. همچنین، نتایج آزمون بونفرونی نشان داد اثر درمانی ودیعه‌های انسانی(HGT) بعد از چهار ماه حفظ شده است. از مجموعۀ یافته‌های مطالعۀ حاضر، چنین برمی‌آید که درمان HGT ازطریق تمرکز بر تغییر قالب‌های ذهنی و تأکید بر منابع ذاتی توانست اضطراب، افسردگی و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه را کاهش دهد.

اثربخشی کیفیت زندگی ‌درمانی بر علایم اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه

زهرا امامی؛ محمدباقر کجباف

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 89-102

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین میزان اثربخشی کیفیت زندگی درمانی (QOLT) بر اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه است. روش پژوهش نیمه‌تجربی با گروه‌های آزمایش و گواه و پیگیری (45 روزه) بود. روش نمونه‌گیری، ... بیشتر

رابطه سبک‌های مقابله‌ای با افسردگی پسران و دختران نوجوان

سالار فرامرزی؛ محمدرضا عابدی؛ محمد کریمی

دوره 3، شماره 2 ، دی 1392، ، صفحه 17-26

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سبک‌های مقابله‌ای با افسردگی نوجوانان بود. به این منظور از بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهر لردگان در سال تحصیلی 90-89 با استفاده از روش خوشه‌ای تعداد 341 دانش‌آموز (140 پسر ... بیشتر هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سبک‌های مقابله‌ای با افسردگی نوجوانان بود. به این منظور از بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهر لردگان در سال تحصیلی 90-89 با استفاده از روش خوشه‌ای تعداد 341 دانش‌آموز (140 پسر و 141 دختر) انتخاب و در پژوهش شرکت داده شدند. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. شرکت کنندگان در این پژوهش به سؤالات پرسشنامه سبک‌های مقابله‌ای نوجوانان فرایدنبرگ و لویس، پرسشنامه افسردگی بک، و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی مؤلفین مقاله، پاسخ دادند. داده‌های به‌دست آمده با استفاده از آزمون معنادار بودن همبستگی و روش تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به‌دست آمده نشان داد که میزان افسردگی دختران بیشتر از پسران است. علاوه بر این، بین سبک مقابله مسأله محور با افسردگی در هر دو جنس و بین سبک مقابله هیجان محور با افسردگی دختران همبستگی منفی مشاهده گردید (001/0p <). بین سبک مقابله ناکارآمد با افسردگی شرکت کنندگان نیز همبستگی مثبت یافت گردید (001/0p <). این پژوهش نشان داد که سبک‌های مقابله‌ای مسأله محور، هیجان محور و ناکارآمد، توانایی پیش‌بینی معنادار افسردگی نوجوانان را دارند؛ در نتیجه استفاده از سبک‌های مقابله مسأله محور و هیجان محور با کاهش و استفاده از سبک مقابله ناکارآمد، با افزایش میزان افسردگی نوجوانان همراه است.

تأثیر گروه درمانی به شیوه شناختی بر میزان افسردگی و عملکرد تحصیلی دانشجویان شاهد و ایثارگر

شاپور فریدونی؛ فاطمه مقدسی بروجنی؛ مجید بحرینی بروجنی؛ ستاره موسوی؛ کبری سپهری

دوره 2، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 91-104

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تأثیر گروه درمانی به شیوه شناختی بر افسردگی و عملکرد تحصیلی دانشجویان خانواده‌های شاهد و ایثارگر انجام شده است .این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش‌آزمون‌ پس‌آزمون با گروه ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف تأثیر گروه درمانی به شیوه شناختی بر افسردگی و عملکرد تحصیلی دانشجویان خانواده‌های شاهد و ایثارگر انجام شده است .این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش‌آزمون‌ پس‌آزمون با گروه کنترل بوده که در سال تحصیلی 89-1388 بر روی 20 نفر از دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاه آزاد گچساران انجام شده است. افراد به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی ساده به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. برای گروه آزمون 13 جلسه گروه درمانی شناختی اجرا گردید و در مورد گروه کنترل هیچ مداخله‌ای انجام نگرفت. ابزارهای پژوهش شامل: مصاحبه بالینی، پرسشنامه افسردگی بِک (فرم کوتاه) و نمره معدل دروس دانشگاهی آزمودنی‌ها بودند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS با آزمون تحلیل کواریانس دو راهه تجزیه و تحلیل شدند. طبق یافته‌های پژوهش، پس از آموزش گروه درمانی شناختی، در میزان افسردگی و عملکرد تحصیلی دانشجویان گروه آزمون (به ترتیب 80/8 و 01/14) نسبت به قبل از مداخله (به ترتیب برابر با 80/22 و 07/13) و نسبت به گروه کنترل (8/23 و94/12) تفاوت معناداری وجود داشت (001/0= P ) در واقع، تفاوت معناداری بین میانگین افسردگی گروه آزمایش و گروه کنترل وجود دارد. به عبارت دیگر، آموزش گروه درمانی به شیوه شناختی با توجه به میانگین افسردگی دانشجویان شاهد و ایثارگر گروه آزمایش نسبت به میانگین دانشجویان گروه گواه، موجب کاهش افسردگی گروه آزمایش شده است. (001/0 P< ). گروه درمانی بر میزان افسردگی دانشجویان پسر و دختر اثر متفاوتی نداشته است.

پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 12 (1401)

دوره 11 (1400)

دوره 10 (1399)

دوره 9 (1398)

دوره 8 (1397)

دوره 7 (1396)

دوره 6 (1395)

دوره 5 (1394)

دوره 4 (1393)

دوره 3 (1392)

دوره 2 (1391)

دوره 1 (1390)

کلیدواژه‌ها = افسردگی

بررسی نقش میانجی‌گری‌ باورهای لذت‌بردن در رابطۀ بین عملکرد خانواده، رضایت از زندگی و افسردگی

چکیده

روابط ساختاری عاطفۀ منفی، نگرش‌های ناکارآمد و افکار اتوماتیک منفی با نشانه‌های افسردگی: نقش میانجی بدتنظیمی هیجان

چکیده

مشکلات رفتاری، اختلال‌های اضطرابی و افسردگی در کودکان و نوجوانان ناشنوای دارای مادرانِ با و بدون خستگی در دورۀ کووید-19

چکیده

بررسی اثربخشی درمان ودیعه‌های انسانی(HGT) بر کاهش افسردگی، اضطراب و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه

چکیده

اثربخشی کیفیت زندگی ‌درمانی بر علایم اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه

چکیده

رابطه سبک‌های مقابله‌ای با افسردگی پسران و دختران نوجوان

چکیده

تأثیر گروه درمانی به شیوه شناختی بر میزان افسردگی و عملکرد تحصیلی دانشجویان شاهد و ایثارگر

چکیده